Το μωρό στο σπίτι. Οδηγός επιβίωσης
Και τώρα μόνοι με το μωρό μας στο σπίτι. Καλά μας τα είπε ο παιδίατρος στο μαιευτήριο αλλά πρέπει να τα θυμηθούμε και να τα εφαρμόσουμε στην πράξη.
Το άγχος είναι φυσιολογικό να υπάρχει, ιδίως στο πρώτο μας παιδί και οι απορίες πολλές στην αρχή. Πως το ταΐζουμε, πως το αλλάζουμε, πως το πλένουμε, γιατί κλαίει, είναι λίγες μόνο από τις δεκάδες απορίες που έρχονται στο μυαλό. ΗΡΕΜΗΣΤΕ! Τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά, το αντίθετο. Προσπαθήστε για αρχή να έχετε στο μυαλό σας τα εξής:
• Τα μωρά είναι πιο ανθεκτικά από όσο δείχνουν. Το ανθρώπινο είδος έχει επιβιώσει σε συνθήκες απείρως δυσκολότερες από τις σημερινές.
• Όταν το μωρό χρειάζεται κάτι, έχει τον τρόπο του να το απαιτήσει. Ο τρόπος αυτός είναι το κλάμα, ένας ήχος που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει.
• Χρησιμοποιείστε την κοινή λογική για απλά θέματα, όπως για παράδειγμα πόσα ρούχα να φοράει το μωρό.
• Εκμεταλλευτείτε την εμπειρία και την διάθεση για βοήθεια των γιαγιάδων και μην διστάζετε να παίρνετε την συμβουλή του παιδιάτρου σας. Ένα θέμα που σας απασχολεί και σας αγχώνει μπορεί να λυθεί σε δευτερόλεπτα.
• Μην αφήσετε το άγχος να σας στερήσει την απόλαυση των πρώτων ημερών με το μωρό στο σπίτι. Είναι στιγμές που δεν γυρίζουν πίσω, όπως άλλωστε και κάθε στιγμή μαζί με τα παιδιά μας.
Περιποίηση ομφαλού
Το ομφαλικό κολόβωμα πέφτει φυσιολογικά μετά από 10 - 15 ημέρες. Μέχρι τότε και για άλλες δυο ημέρες αφού πέσει, πρέπει να τον αποστειρώνουμε τρεις φορές την ημέρα με αποστειρωμένη γάζα και καθαρό οινόπνευμα. Καλό είναι να τον αφήνουμε έξω απο την πάνα για να αερίζεται. Αν παρατηρήσουμε ερυθρότητα, πρήξιμο ή δύσοσμη έκκριση ή καθυστερήσει να πέσει πάνω απο τρεις εβδομάδες πρέπει να επικοινωνήσουμε με τον παιδίατρο μας.
Το μπάνιο του μωρού
Το μπάνιο αποτελεί μια καθημερινή ιεροτελεστία για το μωρό αλλά και για τους γονείς. Στην αρχή μπορεί να έχουμε κλάματα και άγχος εκατέροθεν αλλά με τον καιρό θα αποτελέσει μια ευχάριστη ρουτίνα για όλους.
Το μπάνιο μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα της ημέρας αλλά συνήθως γίνεται αργά το απόγευμα οπότε το μωρό θα χαλαρώσει και θα κοιμηθεί καλύτερα. Αν έχουμε ένα πολύ πεινασμένο μωρό, το μπάνιο πρέπει να γίνει μετά το τάϊσμα, αλλιώς το κλάμα μας θα ακουστεί σε όλη την γειτονιά.
Η θερμοκρασία του νερού είναι 37°C.
Μέχρι να πέσει ο ομφαλός, το μπάνιο πρέπει να γίνεται στα όρθια κρατώντας το μωρό απο τον θώρακα και τις μασχάλες του έτσι ώστε να μην πέσει πολύ νερό στον ομφαλό. Όταν πέσει ο ομφαλός τότε γεμίζουμε την μπανιέρα με νερό (5 - 10 εκ.) και το ξαπλώνουμε προσεκτικά.
Μετά το μπάνιο, το σκουπίζουμε ταμποναριστά , προσέχοντας να στεγνώσουν και οι δερματικές πτυχές (μασχάλες, λαιμός κ.λ.π.)
Τέλος, ένα μασάζ με ενυδατική κρέμα ή λαδάκι θα ενυδατώσει το δέρμα και θα χαλαρώσει το μωρό.
Αλλαγές πάνας
Κάθε φορά που ξυπνάει το μωρό πρέπει να ελέγχουμε την πάνα του και να την αλλάζουμε αν χρειάζεται, για δύο λόγους. Ο ένας λόγος είναι ότι η βρεγμένη πάνα προκαλεί δυσφορία και ο πιο σημαντικός είναι ότι αν παραμείνει πολύ ώρα μπορεί να προκαλέσει παράτριμμα δηλαδή φλεγμονή της περιοχής.
Καλό είναι να αποφεύγουμε τα μωρομάντηλα σε καθημερινή χρήση. Αν το μωρό είναι πολύ λερωμένο το πλένουμε τοπικά στο μπάνιο. Αν έχει μόνο ούρα, μπορούμε να το καθαρίσουμε με χλιαρό νερό και μαλακό σφουγγάρι. Πρέπει μετά να το σκουπίσουμε πολύ προσεκτικά και να μην μείνει καθόλου υγρασία. Τέλος γίνεται επάλειψη με μικρή ποσότητα απο προστατευτική κρέμα.
Καθημερινή περιποίηση
• Μύτη: Αν παρατηρήσουμε έντονο ρουθούνισμα ή εκκρίσεις απο την μύτη του μωρού θα χρησιμοποιήσουμε φυσιολογικό ορό και αν χρειαστεί και συσκευή ρινικής αναρρόφησης, ιδίως πριν το ταϊσμα ή τον ύπνο. Δεν χρειάζεται όμως να χρησιμοποιούμε προληπτικά τον ορό.
• Μάτια : Αν εμφανιστούν κιτρινωπές τσίμπλες, καθαρίζουμε τα μάτια του μωρού με ορό και αποστειρωμένη γάζα. Αν όμως οι τσίμπλες επιμένουν ο παιδίατρος θα χορηγήσει αντιβιοτικό κολλύριο.
• Αυτιά : Δεν χρησιμοποιούμε μπατονέτες για τον καθαρισμό των αυτιών γιατί πέρα απο τον κίνδυνο τραυματισμού, συνήθως σπρώχνουμε ένα μέρος της κυψελιδας βαθύτερα στον ακουστικό πόρο με αποτέλεσμα το αυτί να βουλώσει. Μετά το μπάνιο αφαιρούμε προσεκτικά την κυψελίδα με μια γάζα.
• Νύχια : Συνήθως χρειάζεται να κόψουμε τα νύχια των χεριών γιατί το μωρό φέρνει αντανακλαστικά τα χέρια του στο πρόσωπο και μπορεί να γρατζουνιστεί. Κόβουμε τα νύχια την ώρα που το μωρό κοιμάται χρησιμοποιώντας ψαλιδάκι με στρογγυλεμένες άκρες. Το κόψιμο πρέπει να γίνεται σε μια ευθεία.
Θερμοκρασία και υγρασία του σπιτιού
Η θερμοκρασία του σπιτιού τον χειμώνα πρέπει να διατηρείται γύρω στους 22°C. Το καλοκαίρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί κλιματισμός με χαμηλή ροή αέρα, όχι στραμμένη προς το παιδί και όχι πολύ χαμηλή ψύξη.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται και στην υγρασία του σπιτιού καθώς αυτή σχετίζεται με αναπνευστικά προβλήματα. Επιβλαβής μπορεί να είναι και η πολύ υγρασία αλλά και η ξηρή ατμόσφαιρα. Η υγρασία πρέπει να διατηρείται μεταξύ 50 - 60 %.
Ο ύπνος του μωρού
Δεν έχουν όλα τα μωρά τις ίδιες συνήθειες στον ύπνο. Αυτές καθορίζονται απο την ιδιοσυγκρασία τους, το περιβάλλον, το αν θηλάζουν ή όχι κ.λ.π.
Σε γενικές γραμμές τα νεογνά κοιμούνται 14 έως 18 ώρες. Η διάρκεια του ύπνου είναι 2 με 3 ώρες. Όσο το βρέφος μεγαλώνει, τόσο αυξάνει η δίαρκεια του ύπνου και τα μεσοδιαστηματα που το μωρό είναι ξύπνιο.
Αρχικά δεν υπάρχει διάκριση ανάμεσα στον ημερήσιο και τον νυχτερινό ύπνο. Αυτό γίνεται τους επόμενους μήνες. Για να βοηθησουμε το βρέφος να προσαρμοστεί γρηγορότερα, καλό είναι όταν ξυπνά το βράδυ να μην παίζουμε και τραγουδάμε με ανοιχτά τα φώτα αλλά να το ταΐσουμε με ησυχία και απαλό φωτισμό και να το βαλουμε γρήγορα να κοιμηθεί αφού πρώτα ρευτεί.
Η σωστού θέση ύπνου είναι το μωρό να κοιμάται ανάσκελα, με την πλάτη στο στρώμα και το κεφάλι στα πλαγιά. Δεν επιτρέπεται μαξιλάρι τα πρώτα δυο χρόνια και το στρώμα πρέπει να είναι σκληρό. Επίσης δεν βάζουμε μαξιλαράκια, παιχνίδια ή λούτρινα ζωάκια στο κρεβάτι του μωρού.
Διατροφή
Ο μητρικός θηλασμός είναι αναντικατάστατος και συνιστάται ανεπιφύλακτα. Αν όμως χρειαστεί για οποιονδήποτε λόγο να χορηγήσουμε ξένο γάλα πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής:
• Η αραίωση είναι μια κοφτή μεζούρα σκόνης γάλακτος σε κάθε 30 γραμμάρια νερό.
• Το νερό πρέπει να βράσει για 8 λεπτά. Δεν χρησιμοποιούμε βραστήρα γιατί εκεί ο βρασμός διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα και το νερό δεν αποστειρώνεται πλήρως.
• Αφήνουμε την θερμοκρασία του νερού να πέσει στους 50°C και μετά διαλύουμε την σκόνη, για να μην αλλοιωθεί.
• Ελέγχουμε το γάλα στο εσωτερικό του καρπού μας και μόλις το αισθανθούμε χλιαρό (περίπου 37°C) τότε ταΐζουμε το μωρό.
• Μετά το τάισμα περιμένουμε οπωσδήποτε για να ρευτεί το μωρό και μετά το ξαπλώνουμε για να κοιμηθεί.
Το κλάμα του μωρού
Το κλάμα των μωρών είναι ότι και η ομιλία των παιδιών και των ενηλίκων, δηλαδή ο τρόπος να εκφράζουν ανάγκες, πόνο και συναισθήματα. Με τον καιρό οι γονείς αποκωδικοποιούν το κλάμα, βάση της έντασης και της χροιάς του και αναγνωρίζουν αν οφείλεται σε πείνα, σε πόνο, αν θέλει αλλαγή πάνας, αν κρυώνει ή ζεσταίνεται ή αν απλά θέλει αγκαλιά.
Σε κάθε περίπτωση, το μωρό που κλαίει ζητάει κάτι απο εμάς. Δεν αγνοούμε ποτέ το κλάμα του. Η θέση του μωρού που κλαίει είναι στην αγκαλιά της μαμάς του και όχι μόνο του στην κούνια, για να μην κακομάθει. Δεν θα κακομάθει, αλλά αντίθετα θα είναι πιο ήρεμο και θα μάθει ότι μπορεί να μας εμπιστεύεται.
Οι κενώσεις του μωρού
Τα νεογνά τις πρώτες ημέρες στο μαιευτήριο αποβάλλουν το μηκώνιο (μαύρα κόπρανα). Τις επόμενες ημέρες εμφανίζονται οι κανονικές κενώσεις. Η σύσταση τους ποικίλει, απο υδαρείς, με σπόρια, κρεμώδεις ή πιο σχηματισμένες, ανάλογα αν το μωρό θηλάζει ή πίνει ξένο γάλα. Το χρώμα επίσης ποικίλει και μπορεί να είναι κίτρινο, καφέ ή καφέ πράσινο.
Η παρουσία μικρής ποσότητας βλέννας δεν είναι κάτι παθολογικό. Αντίθετα η παρουσία αίματος σημαίνει συνήθως αλλεργία στο αγελαδινό γάλα ή στο γάλα που πίνει η θηλάζουσα μητέρα και περνάει μέσω του θηλασμού στο μωρό.
Η συχνότητα των κενώσεων ποικίλει απο μια κένωση μετά απο κάθε γεύμα, ιδίως στα θηλάζοντα βρέφη, έως μια κένωση την εβδομάδα.
Δυσκοιλιότητα θεωρείται η παρουσία σκληρών κοπράνων που προκαλούν δυσφορία και πόνο στο μωρό.
Baby gym
Η καθημερινή γυμναστική του μωρού περιλαμβάνει ήπιες εκτάσεις και κάμψεις των άνω και κάτω άκρων. Η γυμναστική πρέπει να γίνεται σε ώρα που το μωρό είναι ήρεμο, δεν πεινάει και δεν νυστάζει. Καλό είναι τις κινήσεις αυτές και το ευρος τους να τις δείξει αρχικά ο παιδίατρος.
Πολύ χρήσιμη είναι και η τοποθέτηση του μωρού σε ύπτια θέση. Σε αυτή την θέση θα ξεπιαστεί αλλά και θα αρχίσει να σηκώνει το κεφάλι του γυμνάζοντας έτσι τους μύες του αυχένα και της ράχης.
Προστασία από λοιμώξεις
Όλες τις εποχές του χρόνου αλλά ιδιαίτερα τον χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης
το μωρό βρίσκεται εκτεθειμένο στις εποχικές ιώσεις. Η μετάδοση τους γίνεται συνήθως απο άλλα άτομα του περιβάλλοντος του. Είναι επομένως σημαντική η προφύλαξη του απο άρρωστα άτομα.
• Όταν υπάρχουν άρρωστα μεγαλύτερα αδέρφια τότε το μωρό πρέπει να απομονώνεται στο δωμάτιο των γονιών του.
• Αν αρρωστήσουν οι γονείς πρέπει να φοράνε μάσκα και να πλένουν τα χέρια τους ιδίως πριν πιάσουν το μωρό.
• Αποφεύγονται οι επισκέπτες και η παρουσία σε κλειστόυς δημόσιους χώρους (παιδότοποι).
• Ο θηλασμός ποτέ δεν διακόπτεται. Όχι μόνο δεν μεταδίδονται οι ιώσεις με το μητρικό γάλα αλλά αντίθετα περνάνε προστατευτικά αντισώματα.
• Όταν γυρνάμε στο σπίτι πρώτα πλένουμε τα χέρια μας, αλλάζουμε ρούχα και μετά πιάνουμε το μωρό.
• Δεν φιλάμε το μωρό στο πρόσωπο ή στα χέρια του.
• Αερίζουμε καθημερινά το σπίτι.