Γαστρεντερίτιδα

   Η οξεία γαστρεντερίτιδα είναι μια λοίμωξη του γαστρεντερικού συστήματος που οφείλεται συνήθως σε ιούς και σπανιότερα σε μικρόβια.

Εκδηλώνεται με διάρροιες, εμετούς και πυρετό και διαρκεί έως 7 ημέρες (σπανιότερα έως 14 ημέρες)

Στην Ευρώπη τα περισσότερα παιδιά παρουσιάζουν 1 με 2 επεισόδια οξείας γαστρεντερίτιδας το χρόνο μέχρι να γίνουν 3 ετών.

Που οφείλεται

Ο συνηθέστερος ιός που προκαλεί διάρροια στα παιδιά είναι ο Rota ιός. Άλλοι ιοί είναι οι : Νorovirus, Astrovirus

Γαστρεντερίτιδα προκαλείται και από μικρόβια όπως το εντεροπαθογόνο κολοβακτηρίδιο, άτυπα κολοβακτηρίδια, κρυπτοσπορίδια, κλοστιρίδιο difficile, καμπυλοβακτηρίδιο, σαλμονέλα, σιγκέλα και παράσιτα όπως η αμοιβάδα.

Ο υψηλός πυρετός, το έντονο κοιλιακό άλγος και η παρουσία αίματος στις διάρροιες είναι ενδεικτικά μικροβιακής γαστρεντερίτιδας.

Τρόποι μετάδοσης

•        Από πάσχον σε υγιές άτομο με άμεση επαφή
•        Από μολυσμένες επιφάνειες και αντικείμενα
•        Από μολυσμένο νερό ή τροφές.

Ποιά παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο από την οξεία γαστρεντερίτιδα;

•          Τα μικρά βρέφη
•          Βρέφη που έχουν μεγαλύτερα αδέρφια που πηγαίνουν σε παιδικό σταθμό, νηπιαγωγείο κ.λ.π.
•          Βρέφη που δεν θηλάζουν. Το μητρικό γάλα με τα αντισώματα που περιέχει προστατεύει γενικά από όλες τις λοιμώξεις.
•          Νήπια που πηγαίνουν σε παιδικό σταθμό.

Πως εκδηλώνεται η γαστρεντερίτιδα;

•          Διάρροιες. Μπορεί να είναι λίγες ή και πάνω από 10 την ημέρα. Το χρώμα μπορεί να είναι κίτρινο, καφέ ή πράσινο, να υπάρχουν βλέννες ή και αίμα.
•          Πόνος στην κοιλιά. Μπορεί να προηγείται της εμφάνισης των διαρροιών.
•          Πυρετός, αλλά όχι σε όλες τις γαστρεντερίτιδες.
•          Έμετοι.

Τι φοβόμαστε στην γαστρεντερίτιδα; Την ΑΦΥΔΑΤΩΣΗ.

     Το κύριο πρόβλημα με την γαστρεντερίτιδα είναι ότι ο οργανισμός χάνει υγρά. Τα υγρά χάνονται με τις διάρροιες, με τους εμετούς αλλά και με τον πυρετό. Μαζί όμως με τα υγρά χάνονται και ηλεκτρολύτες όπως νάτριο, κάλιο και χλώριο που είναι απαραίτητοι για την σωστή λειτουργία του οργανισμού.

      Το πρόβλημα μεγαλώνει όταν το παιδί κάνει εμετούς για μεγάλο διάστημα οπότε και δεν μπορεί να αναπληρώσει από το στόμα τα υγρά που χάνει.

     Η συνεχιζόμενη απώλεια υγρών οδηγεί σε αφυδάτωση. Η σοβαρότητα της αφυδάτωσης διακρίνεται σε 3 βαθμούς: ήπια, μέτρια και βαριά αφυδάτωση.

   Ο γιατρός, ανάλογα με τον βαθμό της αφυδάτωσης, την ηλικία και την γενική κατάσταση του παιδιού θα αποφασίσει για την περαιτέρω αντιμετώπιση, δηλαδή αν η γαστρεντερίτιδα είναι ελαφριά και θα αντιμετωπισθεί στο σπίτι ή είναι βαριά και το παιδί πρέπει να πάει στο νοσοκομείο.

Τα σημεία της αφυδάτωσης.Τι πρέπει να προσέξουμε.

•         Γενική κατάσταση του παιδιού: παρακολουθούμε την ζωηράδα, το κέφι, την ενεργητικότητα του παιδιού. Ένα παιδί που είναι ασυνήθιστα ήσυχο και νωθρό, κουρασμένο, θέλει να κοιμάται συνέχεια και δεν ξυπνάει εύκολα είναι πιθανά σοβαρά αφυδατωμένο.
•          Στοματικός βλεννογόνος: Στεγνό στόμα χωρίς σάλια υποδηλώνει αφυδάτωση.
•          Παραγωγή ούρων: Το αφυδατωμένο παιδί δεν έχει πολλά ούρα και αυτά είναι σκούρα και δύσοσμα.
•          Δάκρυα:  Στεγνά μάτια, βαθουλωμένα χωρίς δάκρυα.
•          Δέρμα: αφυδατωμένο είναι το δέρμα χωρίς ελαστικότητα, που όταν το ανασηκώσουμε μένει έτσι για αρκετή ώρα, όπως στα ηλικιωμένα άτομα.
•          Αναπνευστικό, κυκλοφορικό σύστημα: Παρακολουθούμε τις αναπνοές και τον σφυγμό του παιδιού. Όταν ένα παιδί αρχίζει και αναπνέει πιο γρήγορα και η καρδιά του χτυπάει ταχύτερα σημαίνει ότι η αφυδάτωση του επιδεινώνεται.(Γρήγορες αναπνοές και ταχυκαρδία προκαλεί και ο πυρετός.)

Πότε πρέπει να δει το παιδί ο παιδίατρος

   Επειδή τα παιδιά, ιδίως τα μικρότερα, μπορεί να αφυδατωθούν γρήγορα, οι γονείς δεν πρέπει να διστάζουν να επικοινωνούν νωρίς με τον παιδίατρό τους για οδηγίες για την αντιμετώπιση των εμετών και των διαρροιών αλλά και για να εκτιμηθεί η βαρύτητα της νόσου και η ανάγκη για ιατρική εξέταση.

   Το παιδί με γαστρεντερίτιδα πρέπει οπωσδήποτε να εξετάζεται στις εξής περιπτώσεις:

•          Βρέφος ηλικίας μικρότερης των  δύο μηνών.
•          Σοβαρή υποκείμενη νόσος,  όπως νεανικός σακχαρώδης διαβήτης, νεφρική ανεπάρκεια κ.α.
•          Πολλοί έμετοι που δεν σταματάνε
•          Πολλές διάρροιες, μεγάλης ποσότητας (περισσότερες από 8 την ημέρα)
•          Παρουσία σημείων αφυδάτωσης .

Αντιμετώπιση της γαστρεντερίτιδας στο σπίτι

•          Μετά από έναν εμετό για λίγη ώρα δεν δίνουμε  τίποτα από το στόμα  γιατί το πιθανότερο είναι να προκληθεί νέος εμετός μπαίνοντας έτσι σε φαύλο κύκλο. Όταν ηρεμήσει το στομάχι θα αρχίσουμε την χορήγηση υγρών σταδιακά, δηλαδή κουταλάκι-κουταλάκι  κάθε 5-10 λεπτά.
•         Η σταδιακή ενυδάτωση πρέπει να γίνεται με κατάλληλα διαλύματα ηλεκτρολυτών ( φακελίσκοι με σκόνη που διαλύονται σε ένα ποτήρι νερό) σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες.
•          Τα θηλάζοντα βρέφη συνεχίζουν να θηλάζουν.
•          Η χορήγηση τροφής πρέπει να ξεκινήσει μετά την αρχική περίοδο της ενυδάτωσης (4-6 ώρες). Είναι καθιερωμένη εμπειρικά η χορήγηση ζυμαρικών, ρυζιού, κοτόπουλου, μπανάνας, γάλακτος χωρίς λακτόζη, μέχρι την διακοπή των διαρροιών. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα δεδομένα που να δείχνουν ότι μια τέτοια δίαιτα επιταχύνει την διακοπή των διαρροιών. Χρήσιμη γενικά είναι μια ελαφριά δίαιτα.
•          Δεν  δίνουμε αραιωμένη κόκα κόλα, μαύρο τσάι ή γλυκά. Η κόκα κόλα περιέχει πολύ ζάχαρη και θα επιδεινώσει τις διάρροιες.
•          Φάρμακα: υπάρχουν συγκεκριμένα φάρμακα που επιτρέπεται να χορηγούνται στην οξεία γαστρεντερίτιδα στα παιδιά αλλά πρέπει να δίνονται κατά περίπτωση, αυστηρά και μόνο από τον παιδίατρο.
•          Επειδή η οξεία γαστρεντερίτιδα είναι πολύ μεταδοτική, το παιδί πρέπει να παραμείνει στο σπίτι για λίγες ημέρες. Τα άτομα που το φροντίζουν πρέπει να πλένουν πολύ καλά τα χέρια τους και να απολυμαίνονται οι χώροι του σπιτιού.

Αντιμετώπιση της γαστρεντερίτιδας στο νοσοκομείο

   Μερικές φορές είναι απαραίτητη η εισαγωγή του παιδιού στο νοσοκομείο. Ενδείξεις εισαγωγής είναι:

•          Παιδί σε καταπληξία (shock)
•          Σοβαρή αφυδάτωση
•          Νευρολογικά συμπτώματα, όπως σπασμοί, λήθαργος κ.α.
•          Υποτροπιάζοντες ή χολώδεις έμετοι
•          Αποτυχία της ενυδάτωσης από το στόμα

Στο νοσοκομείο θα γίνουν αιματολογικές εξετάσεις για να προσδιοριστεί η ύπαρξη αφυδάτωσης ή ηλεκτρολυτικών διαταραχών και θα χορηγηθεί ο κατάλληλος ορός για την ενυδάτωση του παιδιού.